Vergi 2023-028

31/12/2022 TARİHLİ BİLANÇOLARDA YER ALAN DÖVİZLERİN KUR KORUMALI TL VADELİ MEVDUAT HESAPLARINA DÖNÜŞTÜRÜLMESİ HALİNDE DE KURUMLAR VERGİSİ İSTİSNASINDAN YARARLANILABİLECEKTİR

7352 sayılı Kanunun 2 nci maddesiyle Kurumlar Vergisi Kanununa (“KVK”) eklenen geçici 14 üncü maddeyle; kurumların 31/12/2021 tarihli bilançolarında yer alan yabancı paralarını ve/veya altın hesabı bakiyelerini kur korumalı Türk Lirası vadeli mevduat ve katılma (“KKM”) hesaplarına dönüştürmeleri halinde, maddede  belirtilen kazançların kurumlar vergisinden istisna edilmesine ilişkin düzenleme yapılmıştır.

Söz konusu düzenlemeye ilişkin detaylı açıklamalarımıza 2022/024 sayılı Sirkülerimizde yer verilmiştir.

26/5/2022 tarihli ve 7407 sayılı Kanunun 12 nci maddesi ile KVK’nın geçici 14 üncü maddesine 4 üncü fıkra eklenerek, kurumların 31/3/2022 tarihli bilançolarında yer alan söz konusu döviz varlıkları için de anılan istisnadan yararlanabileceği belirtilmiş ve fıkranın devamında Cumhurbaşkanına bu istisnayı 30/6/2022 ve/veya 30/9/2022 tarihli bilançolarda yer alan yabancı paralar itibarıyla da uygulatmaya yetki verilmiştir.

Bu değişikliğe ilişkin açıklamalarımız ise 2022/054 sayılı Sirkülerimizde yapılmıştır.

Söz konusu yetki Cumhurbaşkanı tarafından 27/7/2022 tarihli ve 31905 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 5872 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile 30/6/2022 tarihli bilançolarda yer alan yabancı paralar ve 27/10/2022 tarihli ve 31996 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6297 sayılı Cumhurbaşkanı Kararıyla 30/09/2022 tarihli bilançolarında yer alan yabancı paralar için kullanılmıştır.

Öte yandan, 09/11/2022 tarihli ve 32008 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 7420 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunla uygulamada bazı değişiklikler yapılmıştır. Yapılan bu değişikliklerle, ilgili KKM istisnasından yararlanılabilmesi için dönüşüm yapılması gereken en son tarih 31/12/2023’e uzatılmış ve Cumhurbaşkanına KVK’nın geçici 14 üncü maddesinin dördüncü fıkrasında düzenlenen istisnayı, 31/12/2023 tarihine kadar her bir geçici vergi veya yıllık hesap dönemleri sonu itibarıyla kurumların bilançolarında yer alan yabancı paralar için ayrı ayrı veya birlikte uygulatma konusunda yetki verilmiştir. Bu değişikliklere ilişkin detaylı açıklamalarımız 2022/095 sayılı Sirkülerimizde yapılmıştır.

Son olarak, Cumhurbaşkanı kapsamı genişletilen bu yetkisini 26/01/2023 tarihli ve 32085 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6728 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile kurumların 31/12/2022 tarihli bilançolarında yer alan yabancı paralar için kullanmıştır.

Buna göre, 31/12/2022 tarihli bilançolarında yer alan yabancı paralarını 2023 yılı sonuna kadar KKM hesaplarına yatırıp en az üç ay vadeli olacak şekilde bu hesaplarda değerlendiren kurumların bu hesaplardan elde ettikleri kazançların da kurumlar vergisinden istisna edilmesine imkan tanınmıştır.

1.    MERKEZ BANKASI TARAFINDAN 30/09/2022 TARİHİNDE KKM MEVZUATINDA YAPILAN DEĞİŞİKLİK

10/01/2023 tarihli ve 32069 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2023/02 sayılı Tebliğle yapılan değişiklik öncesinde, yurt içi yerleşik tüzel kişilerin 31/12/2021 ile 30/09/2022 tarihleri arasındaki herhangi bir tarihte bankalarda mevcut olan dövizlerini KKM hesaplarına dönüştürmeleri mümkündü.

2023/02 sayılı Tebliğle KKM mevzuatını düzenleyen Türk Lirası Mevduat ve Katılma Hesaplarına Dönüşümün Desteklenmesi Hakkında Tebliğ (Sayı: 2021/14)’de değişiklik yapılarak, yurt içi yerleşik tüzel kişilerin 31/12/2021 ile 31/12/2022 tarihleri arasındaki herhangi bir tarihte bankalarda mevcut olan dövizlerinin KKM hesaplarına dönüştürebilmelerine imkan sağlandı. Böylece KKM hesaplarına dönüştürülebilecek dövizlerin kapsamı genişletilmiş oldu. 

2021/14 sayılı Tebliğin 4 üncü maddesinin yürürlükteki haline göre; yurt içi yerleşik gerçek kişilerin bankalardaki, yurt içi yerleşik tüzel kişilerin ise 31/12/2021 ile 31/12/2022 tarihleri arasındaki herhangi bir tarihte bankalarda mevcut olan ABD doları, Euro ve İngiliz sterlini cinsinden döviz tevdiat hesabı ve döviz cinsinden katılım fonu hesabı bakiyelerinin KKM hesaplarına dönüştürülebilmesi mümkün bulunmaktadır.

Öte yandan, 6728 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı öncesinde kurumların sadece 31/12/2021, 31/03/2022, 30/06/2022 veya 30/09/2022 tarihli bilançolarında yer alan yabancı paralarını KKM hesaplarına dönüştürmeleri halinde KVK’nın geçici 14 üncü maddesi uyarınca ilgili kazançlar için kurumlar vergisi istisnası uygulanabiliyordu.

Dolayısıyla, 2023/02 sayılı Tebliğle yapılan bu son değişiklik sonrasında KKM hesaplarına dönüşümde kurumlar vergisi istisnasını düzenleyen KVK’nın geçici 14 üncü maddesinde Cumhurbaşkanı’na verilen yetkinin kullanılması bekleniyordu.

2.    6728 SAYILI CUMHURBAŞKANI KARARI İLE SAĞLANAN İSTİSNANIN KAPSAMI

6728 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı sonrasında, KVK’nın geçici 14 üncü maddesinin 4 üncü fıkrası uyarınca, kurumların 31/03/2022, 30/06/2022, 30/09/2022 veya 31/12/2022 tarihli bilançolarında yer alan yabancı paralarını 2023 yılı sonuna kadar KKM hesaplarına dönüştürmeleri halinde; aşağıdaki kazançları kurumlar vergisinden istisna edilmektedir:

• KKM hesaplarına vade tarihlerinden önce sona eren geçici vergi ve kurumlar vergisi dönem sonlarında tahakkuk ettirilen faiz ve kâr payları,
• Vade sonlarında elde edilen faiz ve kâr payları,
• Vade sonlarında döviz kuruna bağlı olarak doğabilecek kazançlar (destek ödemeleri)

Öte yandan, söz konusu fıkra hükmü 31/03/2022, 30/06/2022, 30/09/2022 veya 31/12/2022 tarihli bilançolarda mevcut bulunan dövizlerin KKM hesaplarına dönüşümünde ortaya çıkan kur farkı gelirlerini kapsamamaktadır. Diğer bir ifadeyle, bu kapsamdaki dövizlerin KKM hesaplarına dönüşümünde pozitif bir kur farkı oluşması halinde, söz konusu kur farkı kazançları için istisna uygulanamayacak, dolayısıyla bu kazançlar genel hükümler dairesinde kurumlar vergisine tabi kazanca dahil edilecektir.

Görüleceği üzere; 31/12/2021 tarihli bilançolarda mevcut bulunan dövizlerin dönüşümü halinde ortaya çıkan kur farkları KVK’nın geçici 14/2 maddesi gereğince kurumlar vergisinden istisna tutulmuşken, 31/03/2022, 30/06/2022, 30/09/2022 veya 31/12/2022 tarihli bilançolarda mevcut olan dövizlerin dönüşümünde oluşan kur farkları istisna kapsamına alınmamıştır. 

Buna göre; 31/12/2021 tarihinde örneğin 1 milyon USD Doları olan (A) A.Ş., bu dövizini 27 Ocak 2023 tarihinde KKM’ye çevirdiğinde, 2022 yılı hesap dönemi sonundan (yani 31/12/2022 tarihinden) dönüşüm tarihi olan 27 Ocak 2023 tarihine kadarki kur farkı gelirleri için istisnadan yararlanabilecektir.

Ancak 31/03/2022, 30/06/2022, 30/09/2022 veya 31/12/2022 tarihli bilançosunda aynı tutarda dövizi olan ve bunu yine aynı tarihte KKM’ye çeviren (B) A.Ş. ise bu istisnadan yararlanamayacaktır.  

Görüldüğü gibi kur farklarına istisna uygulanmasının şartı dövizlerin 31/12/2021 tarihi itibariyle mevcut olmasıdır. 31/03/2022, 30/06/2022, 30/09/2022 veya 31/12/2022 tarihi itibariyle mevcut olan dövizlerin tamamı değil de sadece bir kısmı 31/12/2021 tarihi itibariyle mevcutsa, 31/12/2021 tarihindeki mevcut tutarla sınırlı olarak kur farkı istisnası uygulanabilecektir.

KKM’ye dönüştürülen tutarlar ve tarihler aynı olmasına rağmen, istisnalar aynı değildir. Uygulamalar arasındaki bu farklılığa dikkat edilmesini hatırlatmak isteriz.

3.    KKM HESAPLARINA DÖNÜŞÜMDE UYGULANACAK İSTİSNALARI GÖSTEREN ÖZET TABLO

KKM hesaplarına dönüşümde uygulanacak istisnalar, dönüşümde kullanılan dövizin kaynağına göre ekli tabloda özetlenmiştir.

Saygılarımızla,